1.
"Mẹ không yêu con nữa rồi!"
→ Câu nói khiến cha mẹ đau lòng, dễ rơi vào cảm giác tội lỗi, nhưng thực chất lại là “tín hiệu cầu cứu” của con khi cảm thấy bị từ chối hoặc so sánh.
Cha mẹ nói:
“Ủa, ai nói với con vậy ta? Mẹ mà hết yêu con thì chắc tim mẹ cũng… ngừng đập luôn quá. Mẹ không làm theo ý con không có nghĩa là mẹ không thương. Có khi thương mới phải nói ‘không’ đó con.
Chứ nếu mẹ chiều theo hết, con sẽ quen được nuông chiều, lớn lên gặp chuyện không vừa ý là con bỏ cuộc thì sao?
Mẹ thương con nên mẹ mới muốn con học được cách mạnh mẽ, biết chờ đợi và biết điều gì là tốt cho mình.”
Bài học con nhận được: Tình yêu thương không phải là chiều chuộng. Trẻ bắt đầu hiểu về ranh giới yêu thương và cách chịu trách nhiệm với cảm xúc của mình.
2.
"Tại sao con phải nghe lời bố/mẹ?"
→ Một câu hỏi đầy thách thức khiến cha mẹ dễ nổi nóng hoặc áp đặt quyền lực, nhưng đằng sau đó là nhu cầu được tôn trọng và thấu hiểu.
Cha mẹ nói:
“Câu này nghe… chất đó nha! Mẹ thích con hỏi kiểu này nè, vì có vẻ con đang muốn hiểu chứ không chỉ phản đối.
Con ơi, mẹ không bắt con nghe lời để mẹ làm ‘ông chủ, bà chủ’ đâu. Mẹ từng là con nít giống con, vấp té nhiều chuyện rồi, nên mẹ chia sẻ lại để con khỏi phải té y chang vậy thôi.
Con nghe lời vì mẹ hiểu hơn, và mẹ thương con. Còn nếu con thấy điều gì mẹ nói chưa đúng, cứ góp ý. Nhà mình sống với nhau bằng sự tôn trọng, chứ không phải bằng ép buộc nha.”
Bài học con nhận được: Biết đặt câu hỏi là tốt, nhưng cũng học được sự tin tưởng vào người đi trước, hiểu thế nào là lắng nghe có chọn lọc.
3.
"Bạn con được mua đồ chơi mới, sao con không được?"
→ Một tình huống dễ dẫn đến tranh cãi hoặc chiều chuộng quá mức, nhưng thực chất là cơ hội để dạy con biết đủ và trân trọng.
Cha mẹ nói:
“À, cái này nghe quen ghê luôn! Con biết không, mình mà cứ nhìn vào bạn có gì rồi đòi theo, chắc ngày nào cũng thấy thiếu.
Nhưng nhà mình không sống kiểu đua đồ. Mình sống kiểu ‘có ý nghĩa’ hơn. Nếu con thực sự rất thích món đó, mình cùng nhau lên kế hoạch tiết kiệm hoặc kiếm điểm tốt để đạt được.
Còn nếu chỉ vì bạn có thì mình cũng đòi, thì mai mốt ra đường thấy ai giàu hơn, đẹp hơn, giỏi hơn… là mình lại thấy mình thiếu. Mà sống kiểu đó thì khổ lắm con à.”
Bài học con nhận được: Học cách biết đủ, biết chờ đợi, không so bì – và đặc biệt là biết trân trọng công sức để có được điều mình muốn.
4.
"Con ghét bố/mẹ!"
→ Dù đau lòng nhưng đây thường là sự bộc phát cảm xúc khi con bị tổn thương, không phải là sự thật – cha mẹ cần đủ bình tĩnh để "nghe sau lời nói".
Cha mẹ nói:
“Mẹ nghe rồi, và mẹ không buồn đâu. Vì mẹ biết lúc này con đang giận, và cái câu đó chỉ là cách con ‘nổ tung’ thôi.
Con có thể nói: ‘Con buồn lắm, con tức lắm vì…’, mẹ sẽ lắng nghe hết. Nhưng mình học cách giận mà không làm đau người khác, kể cả bằng lời nói.
Mẹ ở đây nè, khi nào con sẵn sàng nói chuyện lại, mẹ luôn mở lòng. Ghét thì ghét, nhưng mẹ vẫn yêu con nha!”
Bài học con nhận được: Biết phân biệt giữa cảm xúc và lời nói. Học cách thể hiện cảm xúc mạnh mà không làm tổn thương người khác.
5.
"Nếu bố mẹ không cho, con sẽ không ăn/không học/không chơi nữa!"
→ Đây là biểu hiện của hành vi kiểm soát từ cảm xúc, nếu không khéo xử lý, cha mẹ sẽ rơi vào thế bị “dắt mũi” bởi con.
Cha mẹ nói:
“Ui, nghe nguy hiểm quá ha… Nhưng con ơi, cơ thể là của con, cái đầu là của con, cuộc sống là của con – không phải của bố mẹ. Nếu con chọn nhịn ăn hay không học để ép bố mẹ, thì người bị thiệt là chính con thôi.
Mình không dùng sự giận dỗi để điều khiển người khác, vì điều đó không giúp con lớn lên mà hạnh phúc.
Nếu con có mong muốn gì, nói ra, mình cùng tìm cách. Nhưng mẹ sẽ không bao giờ bị điều khiển bằng cách đó – vì mẹ muốn dạy con trở thành người có bản lĩnh thật sự, không phải người biết dỗi để được việc.”
Bài học con nhận được: Học cách giao tiếp thay vì thao túng. Nhận biết hành vi gây hại cho chính mình và lựa chọn phương pháp hợp tác.